Pepper liðþjálfi fertugur

Þess er minnst víða að í dag eru fjörutíu ár síðan Bítlarnir sendu frá sér tímamótaverkið Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band, áttundu breiðskífu sína á fjórum árum. Menn eru ekki á einu máli um gæði plötunnar, sumir telja aðrar Bítlaplötur betri, ég hallast að Rubber Soul, en ekki verður deilt um mikilvægi hennar – Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band er merkilegasta plata poppsögunnar og áhrif hennar verða seint ofmetin. Ekki var bara að Bítlarnir komu sítar, skælifetlum, suðboxi og strengjum á poppkortið, heldur voru þeir líka frumherjar í ýmiss konar hljóðverstækni og segulbandapúsli. Margir ganga líka svo langt að segja að með Sgt. Pepper's hafi þeir gengið af popplaginu dauðu, þ.e. hinu klassíska þriggja mínútna popplagi – í stað þess að menn einblíndu á smáskífur fóru þeir að hugsa í stórum plötum, heildarverkum, og þess sér stað enn þann dag í dag.

Sgt. Pepper's var síðasta platan sem Bítlarnir gerðu sem hljómsveit því þótt þeir ættu eftir að gefa út fleiri plötur þá vann hver þeirra að þeim meira og minna út af fyrir sig.

Upptökur tóku líka lengri tíma en á fyrri verkum og fyrst hljómsveitin var hætt að leika á tónleikum gafst tími til að liggja aðeins yfir hlutunum. Segir sitt að 700 hljóðverstímar fóru í upptökurnar, en fyrsta Bítlaplatan var tekin upp á innan við tíu tímum.

Umslag plötunnar vakti mikla athygli á sínum tíma og er eitt frægasta umslag rokksögunnar. Sagan segir að það hafi líka verið dýrasta umslag sögunnar þegar platan kom út, sumir áætla að það hafi verið að minnsta kosti hundrað sinnum dýrara en hefðbundin plötuumslög á þeim tíma og þætti svosem dýrt í dag – framreiknað var kostnaðurinn hálf fimmta milljón.

Hjónin Peter Blake og Jann Haworth hönnuðu umslagið með þá ósk Lennons og McCartneys í huga að Bítlarnir yrðu í gervi annarrar hljómsveitar og því líkast sem sú hljómsveit væri rétt búin að ljúka tónleikum í almenningsgarði. Í framhaldi af því datt Blake í hug að hafa fólk með á myndinni, aftan við hljómsveitina, og Bítlarnir settust niður til að skrifa óskalista yfir það fólk sem þeir héldu mest upp á eða töldu áhrifamest. Ekki fóru allar tillögur inn, til að mynda fannst mönnum ótækt að hafa Hitler og Jesú á myndinni, eins og Lennon stakk upp á, og ekki féll í kramið sú ósk hans að hafa Ghandi á myndinni, enda óttaðist EMI í Indlandi að íbúar þar myndu taka því illa. Ghandi er reyndar á umslaginu, ef svo má segja, en pálmatréð lengst til hægri á myndinni var sett yfir andlitið á honum. Blake heldur því reyndar fram líka að mynd sé af Hitler en á bak við sveitina, sem erfitt er að sannreyna. Eins var málað yfir leikarann Leo Gorcey vegna þess að hann vildi fá borgað fyrir að vera á myndinni.

Að Ghandi og Hitler frátöldum, vaxmyndum, styttum og málverkum eru myndir af sextíu manns á umslaginu, Bítlarnir meðtaldir. Ringo Starr valdi engan á myndina og George Harrison bara indverska hugleiðslukennara og predikara. Af öðrum sem komust á umslagið má nefna Aleister Crowley, Mae West, sem vildi ekki vera með en lét undan þrábeiðni Bítlanna, Lenny Bruce, Karlheinz Stockhausen, Carl Gustav Jung, Bob Dylan, Aldous Huxley, Marilyn Monroe, William S. Burroughs, spaugarana Stan Laurel, Oliver Hardy og Karl Marx, Sigmund Freud, Marlon Brando, Lewis Carroll, T.E. Lawrence, Shirley Temple, Albert Einstein, Marlene Dietrich og mexíkóska leikarinn Tin Tan sem er dulbúinn sem pálmatré.

Þess má svo geta að lokum að þó Bretar fagni útgáfu Sgt. Peppers í dag, ættu Amríkanar ekki að gera það fyrr en á morgun, því platan kom út 2. júlí vestan hafs. 

Athugasemdir

[Anna Ólafsdóttir (anno) (IP-tala skráð) 2.6.2007 kl. 14:05]

Einhver orti í dægurlagatexta, Það er eins og gerst hafi í gær, það er dálítið þannig hjá mér því að þetta afmæli Sgt Peppers sviptir mér umsvifalaust inn í stofuna á Rauðalæknum þar sem ég átti heima á þessum tíma. Bróðir minn kom heim með þessa plötu, skellti henni í Telefunken mubluna (ótrúlega flott hönnun, plötuspilarinn var þannig að maður lyfti upp borðplötunni til að setja plötuna á fóninn). Síðan sátum við systkinin, hann 19, ég óttalegur krakki en fannst allt flott sem honum fannst flott og saman hlustuðum við á þessa snilld. Var strax þá orðin dálítið veik fyrir ljúfsárum melódíum (er enn). She´s leaving home var í þeirri deild hjá mér á þessari plötu. Takk fyrir fróðleikinn - alltaf gaman að lesa pistlana þína

[Orri Harðarson, 2.6.2007 kl. 14:12]

Fínn pistill, félagi. Það má svo nefna að Strawberry Fields og Penny Lane voru hljóðrituð í sömu sessjónum og George Martin sá þau raunar sem hluta af plötunni. Hún hefði vitanlega orðið enn sterkari fyrir vikið. Annars er ég ekki alveg sammála því að Peppers hafi verið síðasta eiginlega "hljómsveitarplata" Bítlanna. Þeim tókst raunar að ná samvinnunni aftur upp er þeir gerðu síðustu plötuna, Abbey Road. En það var kannski vegna þess að sú var svanasöngurinn og þeir voru meðvitaðir um það.

[Haukur Nikulásson, 3.6.2007 kl. 14:32]

Góður pistill Árni. Mér finnst það skemmtileg tilviljun að ég er eiginlega líka hrifnari af Rubber Soul en Sgt. Peppers. Allar aðrar plötur en þessar tvær eru ekki jafn gegnheilar í gæðum laga. Hér byrjar John að taka sinn söng tvöfaldan (doubling) til að fá hann feitari og gerði það víst alltaf eftir þetta. Einnig er sérkennilegt til þess að vita að Pet Sounds plata Beach Boys var þeim hvatning til þeirra framúrstefnu sem hljómar á þessari plötu. Sgt. Peppers á sannarlega skilinn sinn virðulega sess í sögunni.

[Georg P Sveinbjörnsson, 13.6.2007 kl. 19:49]

Takk fyrir góðan pistil...og þó að ég hafi nú aldrei verið sérstaklega mikill Bítlamaður eiga þeir margt snilldarlagið...vissi ekki að Alistair Crowley væri á myndinni og reyndar fleiri sem ég þekkti ekki þó að ég hafi verið búinn að að átta mig á flestum.